وب سنتر

دررفتگی لگن یکی از آسیب‌های جدی و دردناک سیستم حرکتی بدن است که معمولاً در اثر حادثه، ضربه شدید، سقوط از ارتفاع یا تصادف ایجاد می‌شود. در این حالت سر استخوان ران از محل طبیعی خود در حفره لگن خارج می‌شود و بیمار دچار درد شدید، ناتوانی در حرکت و محدودیت شدید حرکتی می‌گردد. در طب مدرن، متخصصان ارتوپدی مانند دکتر منصوری بر این موضوع تأکید می‌کنند که دررفتگی لگن یک وضعیت اورژانسی است و باید به‌سرعت جااندازی شود تا آسیب به عصب‌ها و مفصل حداقل شود.

اما در طب سنتی ایران، نگاه متفاوتی به این بیماری وجود دارد. هرچند باید یادآور شد که دررفتگی واقعی لگن تنها با روش‌های علمی ارتوپدی درمان می‌شود، اما طب سنتی بیشتر به تحلیل دردها، خشکی مفصل، گرفتگی‌ها و مشکلات مشابه با عنوان «خلع» یا «لغزش مفصل» پرداخته و توصیه‌هایی مکمل برای کاهش درد، التهاب و کمک به روند بهبود بعد از درمان اصلی ارائه می‌دهد.

در این مطلب بررسی می‌کنیم طب سنتی چگونه دررفتگی لگن را تعریف می‌کند، چه دیدگاهی درباره آن دارد و روش‌های رایجی که برای درمان دردهای لگنی پیشنهاد می‌شود چیست. همچنین نقش طب مدرن و توصیه‌های متخصصانی مانند دکتر مهرداد منصوری را در مدیریت صحیح این وضعیت مرور خواهیم کرد.

دررفتگی لگن از دیدگاه طب سنتی چیست؟

در منابع طب سنتی، آسیب‌های مربوط به مفصل ران و لگن در چند گروه طبقه‌بندی می‌شوند:

۱. خلع یا لغزش مفصل

لغزش یا نیمه‌دررفتگی مفصل، مشابه چیزی است که طب مدرن آن را «ساب‌لوکیشن» می‌نامد.
در طب سنتی این حالت معمولاً با علائم زیر همراه است:

• درد ناگهانی در ناحیه ران یا کشاله ران

• کاهش توان حرکتی

• احساس گیر کردن پا هنگام راه رفتن

• خشکی مفصل

۲. دررفتگی کامل

در منابع قدیمی، دررفتگی شدید مفصل لگن یک آسیب جدی محسوب شده و توصیه شده است که در چنین مواردی باید فرد توسط “مجبر” یا فرد آشنا به جااندازی، مورد درمان قرار گیرد.
اما با توجه به دانش پزشکی امروز، انجام هرگونه جااندازی توسط افراد غیرمتخصص می‌تواند خطرناک باشد.

۳. تحلیل یا ضعف مفصل

گاهی در طب سنتی، دردهای لگنی مزمن که ناشی از آرتروز، ساییدگی یا التهاب هستند، با عنوان “ضعف اربطه و مفصل” شناخته می‌شوند.

علل دررفتگی لگن از نگاه طب سنتی

طب سنتی عمدتاً عوامل زیر را برای دردها و آسیب‌های لگنی مطرح می‌کند:

• ضربه و آسیب ناگهانی

• سقوط و برخورد شدید

• افزایش سردی و خشکی در مفصل

• تجمع رطوبت و بلغم در ناحیه لگن

• ضعف عضلات نگه‌دارنده مفصل

• غلبه سودا و کاهش نرمی مفاصل

این دیدگاه‌ها با نگاه پزشکی مدرن تفاوت دارند، اما بسیاری از مفاهیمی که در طب سنتی به «خشکی»، «سردی» یا «ضعف» نسبت داده می‌شود، در طب امروزی معادل‌هایی مانند آرتروز، التهاب بافت‌ها یا اختلالات عضلانی دارند.

درمان دررفتگی لگن در طب سنتی چگونه است؟

نکته بسیار مهم این است که دررفتگی واقعی لگن تنها توسط پزشک ارتوپد و در مراکز درمانی قابل جااندازی است. متخصصانی مانند دکتر مهرداد منصوری تأکید می‌کنند تأخیر در درمان یا استفاده از روش‌های غیرعلمی می‌تواند باعث آسیب دائمی به عصب سیاتیک، مفصل ران و حتی پا شود.

اما طب سنتی عمدتاً در حوزه‌های زیر کاربرد دارد:

• کاهش درد بعد از جااندازی

• کاهش التهاب

• بهبود جریان خون

• تقویت عضلات و بافت‌های اطراف لگن

• کمک به بهبود خشکی و محدودیت حرکتی

روش‌های طب سنتی به‌عنوان درمان تکمیلی معرفی می‌شوند، نه جایگزین درمان اصلی.

در ادامه برخی روش‌های متداول را بررسی می‌کنیم.

روش‌های طب سنتی برای کاهش درد و التهاب لگن

۱. گرم‌ادرمانی (کمپرس گرم)

طب سنتی برای کاهش دردهای ناشی از خشکی و سردی مفصل، استفاده از:

• کیسه آب گرم

• حوله گرم

• روغن گرم‌شده

• حمام گرم

را بسیار توصیه می‌کند.
این روش‌ها می‌توانند گرفتگی عضلات اطراف لگن را کاهش دهند.

۲. ماساژ با روغن‌های گیاهی

در منابع طب سنتی، روغن‌های زیر برای تقویت مفصل ران پیشنهاد شده‌اند:

• روغن زیتون

• روغن سیاهدانه

• روغن بادام تلخ

• روغن کنجد

• روغن کوهان شتر

ماساژ ملایم با این روغن‌ها گردش خون را افزایش داده و درد عضلات اطراف مفصل را کاهش می‌دهد.

۳. ضمادها و مرهم‌های گیاهی

برخی ترکیبات که معمولاً برای “گرم‌کردن عمقی” استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:

• مرهم زنجبیل

• ضماد روغن سیاهدانه با عسل

• خمیر بادام تلخ و نمک

• ضماد پودر خردل با روغن زیتون

این‌ها نباید روی پوست حساس یا آسیب‌دیده استفاده شوند.

۴. بادکش گرم (حجامت خشک)

بادکش‌گذاری روی ران و کمر باعث:

• افزایش گردش خون

• کاهش گرفتگی عضلات

• کمک به رفع خشکی مفاصل

می‌شود.
این روش مخصوص دردهای مزمن است، نه دررفتگی حاد.

۵. اصلاح تغذیه

در طب سنتی توصیه می‌شود برای تقویت مفاصل، غذاهای گرم و مرطوب مصرف شود:

• پاچه

• استخوان‌درست

• مغزها

• زرده تخم‌مرغ

• هلیله و اسپرزه

همچنین غذاهای سردکننده مانند ماست و خیار در دوران درد شدید محدود می‌شوند.

طب سنتی برای دررفتگی حاد چه نظری دارد؟

دررفتگی حاد لگن طبق دیدگاه طب سنتی نیز یک آسیب بسیار جدی محسوب شده و توصیه شده است که بلافاصله توسط فرد آشنا به اصول جااندازی درمان شود.
اما امروزه کاملاً مشخص است که:

تنها روش درست درمان دررفتگی حاد لگن

مراجعه سریع به اورژانس و جااندازی توسط پزشک ارتوپد است.

متخصصانی مانند دکتر مهرداد منصوری بارها تأکید کرده‌اند که تأخیر در جااندازی می‌تواند به:

• آسیب عصب سیاتیک

• خونریزی داخلی

• آسیب غضروف مفصل

• کوتاهی پا

• افزایش احتمال تعویض مفصل ران در آینده

منجر شود.

بنابراین هیچ روش سنتی یا دستی نباید قبل از بررسی پزشک به‌کار گرفته شود.

نقش دکتر مهرداد منصوری در آگاهی‌رسانی درباره آسیب‌های لگن

دکتر مهرداد منصوری از پزشکانی است که سال‌ها در زمینه ارتوپدی فعالیت داشته و با انتشار مطالب آموزشی درباره جراحی‌ها، آسیب‌ها و توان‌بخشی، آگاهی جامعه را افزایش داده است.
مطالب ایشان اغلب بر موارد زیر تمرکز دارد:

• اهمیت تشخیص درست

• جلوگیری از درمان‌های خطرناک خانگی

• زمان مناسب جراحی‌ها

• تفاوت دردهای مفصلی و دررفتگی‌ها

• اهمیت توان‌بخشی بعد از آسیب لگنی

چنین رویکردی کمک می‌کند بیماران بهتر متوجه شوند کدام مشکلات با طب سنتی قابل کنترل است و کدام موارد نیاز به درمان اورژانسی دارند.

آیا طب سنتی می‌تواند جایگزین طب مدرن در درمان دررفتگی لگن باشد؟

پاسخ قطعی: خیر.

طب سنتی:

• برای تقویت مفصل

• کاهش درد

• کاهش التهاب

• کمک به توان‌بخشی

مناسب است، اما دررفتگی واقعی تنها با جااندازی پزشکی درمان می‌شود.

هیچ مرهم، ماساژ، روغن یا دردیار سنتی نمی‌تواند استخوان دررفته را به جای خود برگرداند.

ترکیب درست هر دو رویکرد اما می‌تواند بهترین نتیجه را ایجاد کند:

• درمان اصلی: ارتوپدی

• درمان تکمیلی: طب سنتی و توان‌بخشی اصولی

جمع‌بندی

دررفتگی لگن آسیبی جدی است که فقط باید توسط پزشک ارتوپد درمان شود. طب سنتی در درمان دررفتگی کامل نقشی ندارد، اما برای کاهش دردهای بعد از اصلاح، بهبود گردش خون، کاهش التهاب و تقویت مفصل کمک‌کننده است.
پزشکانی مانند دکتر مهرداد منصوری با تأکید بر اهمیت درمان علمی، نقش بزرگی در جلوگیری از عوارض روش‌های غیرعلمی دارند.